Jan Gehl-ek diseinu urbanorako zein kontzeptu azpimarratu ditu? (What concepts has Jan Gehl emphasized in urban design?)
1. Jan Gehl
Jan Gehl-ren izenean diseinu urbanorako kontzeptuak aztertuak izan dituen pertsona askok jarraitzen dute bere borondateari buruzko ezagutzaren ondorioz. Gehl arkitektoak munduko hiri ugarien arloko biribanaketaren diseinua hobetu du, bizitasunaren sorreraz eta hiritarren ongizateaz arduratuz. Hala ere, zein kontzeptuak azpimarratu ditu Gehl-ek diseinu urbanorako? Lehenengo kontzeptua, hiriak pertsona izan behar ditu, da. Gehl-ek garrantzi berezia ematen dio hiritarren bizi-kalitatea hobetzeko, hiritarrei eraberritzeko aukera emanez. Beraz, hiriak txokoen arteko loturak sustatzeko, espazio publikoak sortzeko eta tranquilitya eta segurtasuna bermatzen dituzten espazioak diseinatzea proposatzen du. Bigarrenik, bizikidetasuna eta ailatuak diren eremuak sustatzeko diezaiola insistitzen du Gehl-k. Hiri-arazoak gainditu ahal izan ditzakeen aldaketa bideragarrietan datza, bidezko garraioa, bisibilitate handia eta espaziozkoak erraz egiteko. Era berean, bizikidetasuna bultzatzeko, jardueren eremura gehitu behar dira, eta hiriak bizitza publikoaren eremua izan beharko luke. Azkenik, Gehl-k auto-egoera murriztea eta hiriak oinezkoentzako leku zabalagoak eratzeko beharra azpimarratzen ditu. Automobilak beren erabilpena murriztea eta garraio publikoa eta gidabideak sustatzea nabarmendu nahi ditu, horrela hiriaren espazioa herritarren ustezko nahierarekin bahitu ahal izango du. Gehl-ek diseinu urbanorako konpromiso berriak saratu du, guneko hiriak pertsonen beharrei erantzuteko. Hiritarren ongizatearen eta hiriaren bizi-kalitatearen hobekuntza sustatzeko, hiriak oinarri berriak behar ditu, eta hirien sorrera bai pertsona guztien beharretara begiratzen du.
Jan Gehl-ek diseinu urbanorako zenbait kontzeptu azpimarratu ditu, ingurunea pertsona-jarraipena duen diseinuaren behar sartu denetatik abiatuta. Gehl-ek pisu handia jartzen du gaiari, eta hiriak pertsonak bereziki jokatzeko baliabideak eta espazioak eskaintzeko diseinatu behar dituela defendatzen du. Hiriak pertsonak bizi leku bihurtzeko alderdi ikuskariz teorizatzen du. Gehl-ek herriko plazak, kaleak eta parkeak diseinatzen ditu, pertsonen arteko elkarreragin handiagoa sortzeko helburuz. Gainera, hiriaren zati esanguratsu batean, mugarriak ezartzeko eta hiri-zerbitzuetara iristeko oinezkoak eta bizikletak erabiltzea bultzatzen du. Gehl-ek hiriak lasaia eta segurua izateko garrantzia ere nabarmentzen du diseinuan. Espazio publikoetan garraio pribatuaren kopurua murriztea, oinezkoentzako bidezko espazioak sortzea eta txirrindulaguntza sustatzea proposatzen du. Bestalde, espazio publikoak jendearen erabilera bermatuko lukeen altzari eta instalazioak jartzeko aukera ematea gomendatzen du. Azkenik, Gehl-ek hiriak pertsonak bizi leku sendoa egiteko behar daude argi izaten du. Infraestruktura guztiek pertsonen beharrak aintzat hartu behar dituzte, adibidez, haurrentzako jolas-espazioak, gazteentzako kultur-lerroak edo adinekoentzako aukerak antolatuz. Jan Gehl-ek diseinu urbanorako kontzeptu hauek azpimarratu ditu: pertsonen arteko elkarreraginean oinarritutako hiri diseinua, garraio publikoa eta segurtasuna bultzatzea, eta pertsonak bizi leku sendoa sortzeko beharra. Gehl-ek diseinu honen bitartez, hiriak pertsonentzako espazio bidezkoa eta biziak eta animazioak baliatzeko aukerak emango ditu.
2. Diseinu Urbanoa (Urban Design)
Jan Gehlek diseinu urbanorako hainbat kontzeptu azpimarratu ditu, hiri espazioak pertsona-orientatuak izatea izanik. Gehlok, egoera fisikoa hobetzeko diseinu ardatzetan oinarritzen da eta pertsonen hurrengo beharrak jasotzen dituen hirien batez besteko diseinua bultzatzen du. Diseinu urbanoko lehen printzipio nagusia da pertsonen erabilera diseinua edo plangintza, eta Gehlek horren oinarrian hasten da. Pertsonen arteko interakzioa eta bizitza espazio publikoan errespetatzea da ardatza, hiriak gizarte elkarrekintza eta harremanak sustatzen baititu. Dena den, Gehlek platatako kanpo-espazioak garatzearekin lotuta dago, zerbitzu publikoak eta mugikortasuna lortzeko erraztasunak bultzatzen dituena. Bestalde, Gehlek hiriak estalkiagoa eta erosoagoa izaten saiatu da, hainbat hedapen garatzen dituena, bidezko erabitzeaz baliatuz. Hiri propioetan, hiriaren jendea antzemateko prozesua diseinatzen da, hauen erabilera eta mugikortasuna bultzatzeko. Hiri-iñorrakoak izan dadin zamaketa fisikoa sortzen, hiriaren erabilera jasotzen duena eta aktibo bihurtzen duena. Azken finean, Jan Gehlek diseinu urbanoko prioritaterik handiena pertsonen ongizatea eta ongizate soziala izanik hartzen ditu. Hirien diseinua pertsonei egokitzea, pertsonak konexioak sortzeko eta elkarlaguntza garatzeko aukera ematen duen lekuak sortzea da. Gehlek hiriek gizartearen garapen erregularren alde egiteko tresnak izan daitezkeela uste du.
Jan Gehl-ek diseinu urbanorako zenbait kontzeptu nagusi azpimarratu ditu. Bere lana kideen parte hartzea eta herritarretara bideratuta dago. Gehl-ek etorkizunean guztiontzako antolamendu espazioak diseinatzeko garrantzia azpimarratu du. Bereziki, Gehl-ek interesatzen zaio pertsona gehiago mugimenduan edo garraio dibertigarrietan bizi ahal izatea. Hori dela eta, hiriak espazioak bideratzeko gako rol bat izaten dute. Gehl-ek gainbegiratutako hiriek ostera, esteetika eta bizipen komunitarioa bultzatzen dituzte. Horrek sozializazioa eta elkartasuna sustatzea du xede, herritarren arteko harremanak eraginkortzeko. Bestalde, Gehl-ek erabiltzaileen arreta berezia ematen diote ekipamendu eta zerbitzuak hornitzen dituzten lekuei. Pozik jartzen dukan kontzeptua da "hiri gabezia": herritarrek erabilera erraz eta erabiltzekoak izan ditzaten espazio publikoak sortzea. Horrekin batera, eraikinak ere pertsonak eta naturaren arteko harreman handia izan dezaten diseinatzen dituzte. Gehl-ek teoria eta praktika elkarrekin lotzen ditu, hiri aktibak eta eguneroko bizitzarekin bat egiten dituzten diseinuak diseinatzeko. Bere kontzeptuak eraikuntza sektoreak eta lurraldeko gobernuak gizarte batasuna indartzeko tresna gisa erabil daitezkeela erakusten dute. Bere lanak hiriak handitu eta egunerokotasuna hobetu nahi duten herritarren beharrei erantzutea sustatzen du.
3. Kontzeptuak (Concepts)
Jan Gehl daneziarrak diseinu urbanorako kontzeptuak desberdintzeko hausnarketa handia egiten du. Gehl-ek bizimoduan eta bizilagunartasunean oinarritutako diseinua sustatzen du, eta horretarako hainbat kontzeptu azpimarratzen ditu. Lehena, pertsonen mugiak kontuan hartzea du nagusitasuna. Gehl-ek hiriko kidea ulertzen du, eta bere diseinuan peatonei eta bisikletazko mugimenduari leku egokia eskaintzen die. Era berean, hiriko espazio publikoak modu bideratuan diseinatu behar dituzte, pertsonak elkarrekin harremanak izateko aukera emanez. Bigarrenik, Gehl-ek aberastasun emozionala sustatzen duena ere azpimarratzen du. Hiriko diseinuak ingurune estetiko eta sentsoriala eskaintzea du helburu, pertsonak sentitzen dituen sentimendu positiboak sorraraziz. Era berean, Gizabanako hirigintzan zehar egiten den hiritarren arteko interakzioa bultzatzen du, elkarrekiko harremanak eta komunitatea sustatuz. Azkenik, Gehl-ek hiriko diseinuan bizitza orekatuaren kontzeptuari garrantzia ematen dio. Berak hiriko biztanleekin harreman estua nabarmendu behar duela uste du, eta bizimodu akordekoak izateko aukera ematen dituzten espazioak sortu behar dira. Horretarako, hiriko diseinua demokratikoa izan behar du, pertsonen partaidetza sustatuz. Gehl-ek diseinu urbanorako kontzeptuak aztertu eta garrantzia eman ditu, hiritarren beharrak eta bizimodua oinarri hartuz. Bere diseinuak pertsonen mugimendua, aberastasuna emozionala eta bizitza orekatua bultzatzen du, hiriak pertsonentzako baliabide eta harremanak errazten dituena.
Jan Gehl-ek diseinu urbanorako zenbait kontzeptu azpimarratu ditu, hirien ohiko egoera hobetzearen aldeko apustua eginez. Gehl jaio deneko Europa bildumako hiri txiki batzuetan diseinu arloan egin duen ikasketak Espainian eta Estatu Batuetan ere erreferentzia gisa hartzen dute. Gehl-ek hiriak pertsona-erantzukizun handiagoa duten lekutzat jotzen ditu eta garai hutsetako estatu-oinarrien eta kotxeen ondorioz sortutako gizarte-eta ekonomia-ohiturari aurre egitea defendatzen du. Horretarako, aire-inklusioa, paisaiaren erabilera eta pertsonen eta eremu publikoei eskaintzen dien prestazioa izan daitezkeen espazioak diseinatzeko beharrezkoak diren tresnak azpimarratzen ditu. Gehl-ek ere bizitoki-kaltetzearen kontra egitea nabarmendu du, espazio bidezko eta egoera egoeraren diseinua garrantzitsuena dela azpimarratuz. Gauerako bizitzaren garaian, herriguneak pertsonentzako eskalatuta egon behar dituzte, eta horretarako eraikinen altuera, horma zabalera eta ezaugarri urbanoak finkatzea garrantzitsua da. Kontuan hartuta Gehl-ek adierazitako kontzeptuak, hiriak pertsona-erantzukizun handiagoa duen lekutzat jokatu behar duela erakusten du, populazioaren beharrei erantzutea eta herritarrek espazio publikoan bizi dezaten aukera ematea. Horrela, Gehl-ek diseinu urbanorako orientabidea eskaintzen du, hiriak pertsona-orietatutako lekua bihurtuz eta bizimodu zaintzaile bermatuz.
4. Azpimarratu (Emphasize)
Jan Gehl-ek diseinu urbanorako zein kontzeptu azpimarratu ditu? Jan Gehl-ek hiri espazioak diseinatzen dituzten arduradunek, hiri bizitza hobetzen lagunduko dute. Hiriko araberako pertsonen beharretara oinarritutako diseinu esemak aurrera eraman dituena da Gehl-k diseinu urbanorako zein kontzeptu azpimarratu dituela. Azpimarratu dugun laugarren kontzeptua da "Azpimarratu" (Emphasize). Gehl-k diseinatutako hiri-proiektuetan erabiltzaileen eskubideen eta beharren aintzat hartzea nahikoa da. Hiriko biztanleen etorkizun eta ongizatia hobetzeko, Gehl-ek eragozpenak kendu eta azpimarratzen ditu erdarazko azterlana, zuzenbidean oinarritutako eskubideak, eta pertsonak eta espazio publikoak hobetzen dituenez, elkarreraginaren lehentasuna azpimarratzen du. Gehl-ren diseinuak hiriak bizigarriak eta erabilgarriak izateko premiazkoa dela defendatzen du. Hori guztiaz arduratzen denak, hiri bizitza hobea sustatu dezake, pertsonen bizi-kalitatea hobetu dezake eta hiriaren pisua erraztu dezake. Azpimarratu kontzeptua Gehl-ren bikaintasun eraikinaren oinarria da, eta hiri hau biziagoa eta jabetzanagoa bihurtzeko lagunduko du.
Jan Gehl-ek diseinu urbanorako zenbait kontzeptu nagusi azpimarratu ditu, espazio publikoen diseinua eta hiritarren parte-hartzea azpimarratzen dituelako. Bere ikuspegiak, hiriak pertsonentzako bizitzen-balioaren oinarriak izan beharko lukeela dio. Horretarako, espazio publikoak bertako biztanleekin zaintzea eta interakzio guneak diseinatzea garrantzitsu da. Gehl-ek, hiriak lagunarteko, bizi-aldiezinak eta aldaketan eraginkorragoak izateko zenbait erreferentzia eman ditu. Adibidez, pertsonen mugikortasuna eta bultzatzea sustatzen ditu, politika publikoak eraiki behar dituela uste duen bezala. Jendearen parte-hartzea bultzatzen duen diseinu bidez, herritarrek eta komunitateek hiriaren erabiltzaile nagusien neurriak erabaki ditzakete. Azkenik, Gehl-ek bere ikuspegiak eransten duen kontzeptu nagusia da "hiritasunerako eskubidea". Hiriak herriz herria izan behar duela dio, hiritar guztiei euren beharrizanak asetzeko eta pertsonentzako bizi-espazioak lortzeko. Jan Gehl-ek diseinu urbanorako kontzeptu hauek azpimarratu dituena ikusita, hiriak bizitza-eremu berriak sortzeko eta pertsonak bultzatzeko modu eraginkor bat eskaintzen du, espazio publikoak jendeari atxikitzea eta hiritarrek beren ingurunean parte hartzera bultzatzea eta herritartasunerako eskubidea kontrolpean uztea https://danishculture.eu.
5. Jan Gehl-ek (Jan Gehl)
5. Jan Gehl-ek (Jan Gehl) Jan Gehlek diseinu urbanorako zein kontzeptu azpimarratu ditu? Jan Gehl, arkitekto eta hirigintza konprometitu duten profesionalek osatutako elit baten arteko taldea, diseinatutako hirigintza eredu modu berriak hartu ditu. Gehlek, erabat pertsona-errientzatua den hirigintzarako diseinuaren kontzeptua defendatu du, bizimodu berriei eta ingurumenaren zaintzari erreparatuz. Gehlek aire zabaleko espazio publikoak eta garai batean zehar diseinatu diren autobideak berrikuntzan oinarritzen ditu. Gaur egun, hiriburu handi batzuetan bere diseinuak bizimodu zainduaren aldeko erabakiak sustatzen dituzte. Hirien erabileraren arazo sozialak eta trafiko kontsumista murrizketak azpimarratu ditu Gehlek, pertsonek bidaiatzeko erabilera bultzatu eta hiriaren harremanak indartu nahi izan ditu. Era berean, Gehlek hiriko errolda eta aberastasuna sustatzen ditu, hiriak bizitzen eta dinamika pertsonal eta soziala bultzatzen dituelako. Jan Gehlek diseinu urbanorako kontzeptuak aldatu ditu, hirigintza pertsona-zentriko eta jendarteko kontuan hartzen dituen hirietarako espazioak sortuz. Bere ideiak munduko hiri askotan eragina izan dute, eta horrek gehiago daude berpizteko eta erakartzea merkatu berrietan.